Specyficzne pierwiastki

Nie ma nawet śladu chelonium ani elephantigenu. Jaki świat da się bez nich zbudować?

∼ Nauka Świata Dysku

Tablica Mendelejewa zawiera 118 pierwiastków, wszystkie są niezbędne, by nasz planeta funkcjonowała tak, jak teraz. Aby istniał świat Dysku, potrzebne jest jeszcze kilka innych. Zasadniczo to różni nasz świat od Dysku, że nasz opiera się na prawach fizyki, chemii, biologii, a świat Pratchetta – na magii, a mimo to ma swoje odpowiedniki pierwiastków:  narrativum, chelonium, elepfantigen, deitygen.

Świat Dysku ma sensowny kształt, a to z kilku powodów. Po pierwsze ma coś, dzięki czemu nie spada w galaktyczną otchłań: gigantycznego żółwia. Żeby to osiągnąć potrzebny jest pierwiastek zwany chelonium. Na tej samej zasadzie działa elephantigen, tylko służy do tworzenia słoni. Po drugie – z Dysku nic nie spadnie (chyba że wyleci się poza krawędź), a z kuli wszystko stoczyłoby się w dół.

Bogowie powstają w wyniku wiary ludzi i im mają więcej wyznawców, tym są potężniejsi i prawdziwsi. Ale nawet głęboka wiara potrzebuje odrobiny pomocy w postaci deitygenu. Jednak zdaje się, że najważniejsze w tym wszystkim jest narrativum.

Jest jak motor napędowy opowieści, imperatyw (najnieszczęśliwsze określenie –imperatyw to gatunek ptaka na Dysku). Cały świat podporządkowany jest tejże regule. Rzeczy dzieją się, ponieważ wszyscy wiedzą, że tak powinno być, np. zaginiony królewski potomek musi mieć znamię w kształcie truskawki i magiczny miecz, zjawia się zawsze na czas, by uratować królestwo przed smokiem, w nagrodę dostaje rękę księżniczki, a szansa, że mu się to uda wynosi 1:1000 000. Mimo że wybraniec posługuje się najbardziej niemagiczną bronią we wszechświecie, władca Ankh-Morpork nie ma córki na wydaniu (ba! nawet nie jest królem), a tak znikoma szansa sprawdza się w dziewięciu przypadkach na dziesięć (patrz: “Straż! Straż!”). To sprawia, że książki Pratchetta mimo sztampowych reguł, są przewrotne i zabawne. Już nam się wydaje, że poznaliśmy ten świat, gdy zdarza się coś zaskakującego.

W ramach ciekawostki można dodać, że niedawno odkryty pierwiastek 117 miał otrzymać nazwę oktaryna (Oc) na cześć Terry’ego Pratchetta. Niestety nazwa ta się nie przyjęła, Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej uznała, że zgodnie z tradycją, pierwiastek należy nazwać od terenu, w którym został odkryty – tennessine (stan w Ameryce Północnej).